Πρόκειται για ένα διάχυτο δυσάρεστο συναίσθημα που συνοδεύεται από μία ή περισσότερες σωματικές ενοχλήσεις. Είναι κάτι που όλοι έχουμε νιώσει στη ζωή μας και αγγίζει ενίοτε τον πανικό. Το άγχος συχνά μας προστατεύει από μία εξωτερική απειλή προειδοποιώντας μας για αυτήν. Κάποιες αγχογόνες καταστάσεις δεν εμπεριέχουν σοβαρή απειλή ως προς τις βιολογικές ή ψυχολογικές ανάγκες μας. Ένα κρυολόγημα λοιπόν δεν είναι τόσο απειλητικό για την υγεία μας όσο η πνευμονία τουλάχιστον σε οργανικό επίπεδο και όταν απομονωνόμαστε από τους άλλους λόγω ενός ιού για λίγες μέρες δεν βιώνουμε σε ψυχολογικό επίπεδο την ίδια αίσθηση απειλής με κάποιον άλλον που απομονώνεται λόγω μιας επικίνδυνης μολυσματικής ασθένειας. Οι συνθήκες άγχους που αντιλαμβανόμαστε ως  πολύ απειλητικές για την επιβίωσή μας, όπως η διάγνωση ενός σοβαρού προβλήματος υγείας, εμπεριέχουν έναν υψηλό βαθμό απειλής.

 Ας διαχωρίσουμε το φυσιολογικό άγχος που μας κινητοποιεί και μας προετοιμάζει για την είσοδο σε μία δύσκολη κατάσταση, όπως το άγχος των εξετάσεων ή το προεγχειρητικό άγχος από το παθολογικό άγχος που διαφέρει από το φυσιολογικό καθώς εκλύεται σε καταστάσεις που δεν θα υπήρχε καν φυσιολογικό άγχος ή σε καταστάσεις που θα υπήρχε μικρότερο φυσιολογικό άγχος. Νιώθουμε συχνά να απειλούμαστε από καταστάσεις που είναι απαιτητικές αλλά και που αισθανόμαστε ότι αδυνατούμε να τις διαχειριστούμε αποτελεσματικά. Εάν αμφισβητούμε διαρκώς την αξία μας τότε νιώθουμε μία μόνιμη αίσθηση απειλής σε αντίθεση με εκείνους που νιώθουν ασφαλείς ακόμα και όταν βρίσκονται μπροστά σε ένα σοβαρό πρόβλημα.

Όσο περισσότερο διαρκεί χρονικά το άγχος, τόσο σοβαρότερο γίνεται. Η παρατεταμένη κόπωση είναι σημαντικότερη από την παροδική και εντείνει το άγχος. Όταν βιώνουμε περισσότερα από ένα στρεσσογόνα γεγονότα την ίδια στιγμή τότε δυσκολευόμαστε περισσότερο να τα αντιμετωπίσουμε. Είναι αναμφισβήτητο ότι όλοι μας διαφέρουμε τόσο βιολογικά όσο και ψυχολογικά ως προς το πόσο ευάλωτοι είμαστε απέναντι στο άγχος. Αν μείνουμε για λίγο στη διαδρομή που ακολουθεί το άγχος θα διαπιστώσουμε τα εξής: σε έναν πρώτο χρόνο διεγείρεται το παρασυμπαθητικό και αμέσως μετά το συμπαθητικό σύστημα που μας δίνει τα συμπτώματα του άγχους. Σε ένα δεύτερο χρόνο το σώμα μας αρχίζει να στέλνει τα δικά του μηνύματα, τα οποία μας προειδοποιούν για την εμφάνιση του άγχους. Έτσι λοιπόν το στόμα μας στεγνώνει, το στομάχι γίνεται κόμπος, ιδρώνουμε, ζαλιζόμαστε, μας πιάνει ταχυπαλμία, έχουμε τάση προς έμετο και βιώνουμε πολλά ακόμη σωματικά συμπτώματα. Τέλος σε έναν τρίτο χρόνο συνειδητοποιούμε πλήρως την παρουσία του άγχους με επιδείνωση των σωματικών συμπτωμάτων και ταυτόχρονη εμφάνιση συναισθηματικών και γνωστικών ενοχλήσεων. Με άλλα λόγια πέρα από το πόσο άσχημα ανταποκρίνεται το σώμα μας στην κατάσταση άγχους, αρχίζουμε να νιώθουμε και να σκεφτόμαστε αρνητικά. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα οδηγούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και οι συμπεριφορές με τη σειρά τους καταλήγουν σε δυσάρεστες συνέπειες για την λειτουργικότητα και τη διάθεσή μας.

Τι ακριβώς όμως εννοούμε όταν λέμε ότι είμαστε αγχωμένοι; Μήπως μπερδεύουμε το άγχος με το φόβο; Ο φόβος προέρχεται από ένα εξωτερικό αίτιο που μπορούμε να περιγράψουμε με λεπτομέρειες ενώ το άγχος συνδέεται με ένα εσωτερικό αίτιο που πυροδοτεί μια αίσθηση δυσφορίας και απώλειας ελέγχου. Μια άλλη διαφορά του άγχους από το φόβο είναι ότι το πρώτο περιλαμβάνει συνήθως μία εσωτερική σύγκρουση ενώ ο φόβος δεν προυποθέτει κάτι τέτοιο. Αυτή η εσωτερική σύγκρουση είναι ένα δίλημμα που μας αγχώνει έως τη στιγμή που θα πάρουμε μια απόφαση για να βγούμε από αυτήν την άχαρη θέση. Μια ποσότητα άγχους θεωρείται αναμενόμενη και φυσιολογική για όλους. Πολλοί όμως τείνουν να αντιδρούν υπερβολικά και οι φόβοι τους οδηγούν σε αίσθηση ανεπάρκειας και διόγκωση της απειλής. Για παράδειγμα κάποιος που φοβάται να μείνει μόνος του στο σκοτάδι, τρομάζει με τον παραμικρό θόρυβο που θα ακούσει και αντιδρά υπερβολικά και με αυξημένη ευαισθησία απέναντι σε οποιοδήποτε ερέθισμα.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως όταν φοβόμαστε μοιραία αγχωνόμαστε και όσο περισσότερο φοβόμαστε και νιώθουμε ανίκανοι να διαχειριστούμε το φόβο τόσο περισσότερο αγχωνόμαστε για αυτό.