Ο  σύγχρονος τρόπος ζωής προκαλεί  αρκετό άγχος και πολύ συχνά παραβιάζονται οι ανάγκες των ανθρώπων. Ανάγκες όπως γαλήνη, ξεκούραση, χαλάρωση, ευεξία κτλ. όταν παραβιαστούν ή καταπατηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε οι αντιδράσεις κυμαίνονται από τα ψυχοσωματικά έως τα επεισόδια πανικού  και τις ιδεοψυχαναγκαστικές σκέψεις.

Από την άλλη υπάρχει η διάσταση της κινητοποίησης μέσω του φόβου. Το μεγαλύτερο κίνητρο στη ζωή… είναι ο πόνος.  Προκειμένου να αποφευχθεί ο πόνος ο άνθρωπος κάνει τα πάντα. Η απειλή επικείμενου πόνου επαρκεί   να οδηγήσει τους ανθρώπους να δράσουν άμεσα . Αυτό το παράδοξο το βλέπουμε συχνά  και επικυρώνεται επανειλημμένα σε πολλές περιστάσεις και διαστάσεις της ζωής.

Παρά την αρνητική νοηματοδότηση ο φόβος, δύναται να έχει και θετική επίδραση, καθώς ο φόβος της απώλειας ή ο φόβος των κυρώσεων,  δρα  αποτρεπτικά και μάλλον κινητοποιητικά για συμμόρφωση στον κανόνα που προέρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον  ή τις εσωτερικευμένες  κοινωνικές αναπαραστάσεις του ατόμου.

Χαρακτηριστικό του φόβου αποτελεί το ότι κάποιος φοβάται το επερχόμενο τέλος , χωρίς αυτό να είναι άμεσα πιθανό  ή κάποιο ψυχικό τραύμα, που  η ανάκληση  του προκαλεί  το ίδιο  ισχυρά, ίσως και  ισχυρότερα  συναισθήματα. 

Ο  φόβος διακρίνεται  σε έμφυτο και επίκτητο.

Τα συναισθήματα αυτά λοιπόν, προκύπτουν από ενδοψυχικές διεργασίες  και εξωγενείς παράγοντες. Για παράδειγμα  η παρουσία άγχους σε μια συνθήκη  οδηγεί συνήθως στην  εμφάνιση φόβου.

Ο φόβος προέρχεται από την αμυγδαλή του εγκεφάλου. Κάποτε ένα  πείραμα  απέδειξε ότι αν καταστραφεί  η αμυγδαλή τότε ο φόβος παύει να υφίστανται.. σαν νοητική κατασκευή. 

Το κύκλωμα του φόβου έχει χαρτογραφηθεί με αρκετή λεπτομέρεια, παρότι αυτό  δεν ισχύει αυτό για όλα τα συναισθήματα.  Ο φόβος είναι πολύ σημαντικός στην αποφυγή κινδύνων και στην συμμόρφωση.  Αποδεικνύεται ότι η αμυγδαλή διαδραματίζει σημαντικό  ρόλο στην εκμάθηση αλληλουχιών μεταξύ ερεθισμάτων και της συγκινησιακής τους αξίας. Επιπλέον φαίνεται  να αξιολογεί τη τρέχουσα κατάσταση που επικρατεί  και να οργανώνει τις αντιδράσεις κινητοποίησης Η αμυγδαλή είναι ο ανιχνευτής  κινδύνου.

Η αμυγδαλή 

Ο αμυγδαλοειδής πυρήνας είναι ένα σύμπλεγμα πολλών υποπυρήνων  που εντοπίζεται εντός της έσω μοίρας του κροταφικού λοβού, κάτω από τον φλοιό και  πρόσθια τον ιππόκαμπου. Είναι βασικό  τμήμα του συστήματος για τη συγκινησιακή έκφραση και  τη συγκινησιακή μνήμη που

Πήρε το όνομα της  από τον  ανατόμο Burdach, στις αρχές του 19ου αιώνα.

Η αμυγδαλή δέχεται ερεθίσματα  από όλες τις  αισθήσεις, όπως ακοή, όραση, όσφρηση, ενώ παράλληλα μπορεί να συντονίζει ένα μεγάλο εύρος συμπεριφορών. Το κύκλωμα αποτελείται από   τις ανώτερες εγκεφαλικές περιοχές επεξεργασίας της πληροφορίας, όπως είναι ο προμετωπιαίος φλοιός, ο ιππόκαμπος και ο περιρινικός φλοιός. Σημαντικές περιοχές για τη έκφραση του φόβου  είναι το εγκεφαλικό στέλεχος. Η περιοχή αυτή ευθύνεται  για την εκδήλωση των αμυντικών συμπεριφορών και τροποποιεί  τη δραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος και του ορμονικού συστήματος. Η αμυγδαλή λειτουργεί ως κεντρικός επεξεργαστής.

Για παράδειγμα , ένας ήχος  πηγαίνει από το  αφτί στο εγκεφαλικό στέλεχος και από εκεί στο θάλαμο. Από εκεί υπάρχουν δύο διακλαδώσεις: μια δέσμη απολήξεων οδηγεί στην αμυγδαλή και στον ιππόκαμπο (άμεση) . Η άλλη διαδρομή (έμμεση) οδηγεί στον ακουστικό φλοιό μέσα στον κροταφικό λοβό, όπου οι ήχοι γίνονται αισθητοί. Η αμυγδαλή αξιολογεί τη συναισθηματική σημασία του ήχου με βάση τα προηγούμενα ακούσματα. Οπως είπαμε η αμυγδαλή είναι ένα σύμπλεγμα πολλών πυρήνων που χωρίζονται σε πολλά διαφορετικά τμήματα με διάφορες συνδέσεις. Σημαντικό ρόλο στη μάθηση, την απομνημόνευση και έκφραση της εξαρτημένης μάθησης φόβου.

Από έρευνες που έχουν εκπονηθεί φαίνεται η εμπλοκή της αμυγδαλής στη συγκινησιακή μνήμη και σε εγγενείς, ενστικτώδεις συμπεριφορές και  αντιδράσεις φόβου (LeDoux, 1998). Αλλοιώσεις  στην αμυγδαλή περιορίζουν  τη μάθηση νέων εξαρτημένων συμπεριφορών ή την έκφραση ήδη μαθημένων συμπεριφορών. Μια ακόμα λειτουργία  της αμυγδαλής που έχει μελετηθεί, είναι η επεξεργασία της συγκινησιακής πληροφορίας.

Η επεξεργασία της αμυγδαλής  αφορά και τις θετικές  συγκινήσεις κάνοντας αξιολόγηση του ερεθίσματος και της συγκινησιακής του αξίας για τον οργανισμό. Εργαστηριακά πειράματα απέδειξαν ότι η αμυγδαλή συμμετέχει στη μάθηση με συμπεριφορές  ανταμοιβής ( πρόσβαση σε φαγητό κτλ) ενώ σε εκείνους που έχει αφαιρεθεί η αμυγδαλή αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Επιπλέον λειτουργία της  αμυγδαλής είναι να βοηθά  τη σύνδεση μεταξύ των ερεθισμάτων και την αξία τους για τον οργανισμό. Πριν από οποιαδήποτε ενέργεια γίνεται εκτίμηση της κατάστασης από τους νευρώνες της αμυγδαλής.

Η αμυγδαλή εμπλέκεται στη ρύθμιση της κινητοποίησης (προσέγγισης ή απομάκρυνσης), μέσω αλληλεπιδράσεων με τον εγκεφαλικό φλοιό και το ραβδωτό σώμα. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτές τις λειτουργίες φαίνεται να παίζει ο έξω βασικός πυρήνας. Η σημασία της αμυγδαλής σε μαθησιακές διεργασίες σημαντικών συγκινησιακά ερεθισμάτων υποδεικνύουν τον  ρόλο που  παίζει  στην κοινωνική συμπεριφορά (Machado et al., 2008). Η λειτουργία της αμυγδαλής καθίσταται ιδιαίτερα φανερή από την εμπλοκή της εγκεφαλικής αυτής περιοχής σε καταστάσεις, όπως είναι το στρες, το  άγχος, ο εθισμός και ο αυτισμός.

Αντί επιλόγου... Το άγχος  σαν συναίσθημα είναι αναγκαίο για την επιβίωση , ο φόβος όμως.. σε μεγάλη ένταση  δρά ακινητοποιητικά και περιορίζει σε μεγάλο βαθμό τις αντιδράσεις του ατόμου.