Ψωρίαση
Mια συχνή πάθηση του δέρματος και όχι μόνο

Τι είναι η ψωρίαση;

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια αυτοάνοση, πιο σωστά αντιφλεγμονώδης νόσος, γνωστή από την αρχαιότητα. Έχει γενετική προδιάθεση, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και δεν είναι μεταδοτική!

Αν και τις περισσότερες φορές παρουσιάζεται ξαφνικά, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εκδήλωσή της. Οι πιο συχνοί είναι οι τραυματισμοί, οι λοιμώξεις, το stress, ορμονικές διαταραχές και κάποια φάρμακα.

Είναι συχνή πάθηση;

Είναι ιδιαίτερα συχνή πάθηση, αφού οι στατιστικές αναφέρουν ότι από ψωρίαση πάσχει το 2-3% του ανθρώπινου πληθυσμού, κυρίως σε Ευρώπη και Β. Αμερική!

Πιο συχνά πρωτοεμφανίζεται στη 2^η  με 3^η  δεκαετία και μετά την 5^η  δεκαετία της ζωής.

Ποια άτομα έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν ψωρίαση;

Η νόσος προσβάλλει συχνότερα άτομα τα οποία έχουν οικογενειακό ιστορικό ψωρίασης. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει τον κληρονομικό χαρακτήρα της.

Ποιες είναι οι μορφές με τις οποίες μπορεί να εκδηλωθεί η ψωρίαση;

Η ψωρίαση χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη ποικιλία κλινικών εκδηλώσεων. Τις περισσότερες φορές, η κλινική της εικόνα είναι χαρακτηριστική: πλάκες ερυθρές, μικρές ή μεγάλες, που καλύπτονται από λευκωπά (ασημί) λέπια, τα οποία άλλοτε πέφτουν εύκολα με την παραμικρή τριβή και άλλοτε είναι παχιά και καλά προσκολλημένα.

Οι πιο συνηθισμένες θέσεις που πρωτοεμφανίζονται είναι το τριχωτό της κεφαλής, οι αγκώνες, τα γόνατα, οι κνήμες, η οσφυϊκή χώρα, οι γλουτοί και η περιοχή του ομφαλού. Το πρόσωπο, ευτυχώς, προσβάλλεται σπάνια.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι πάσχοντες υποφέρουν από έντονη φαγούρα.
Με αυτή την εικόνα και σ' αυτές τις θέσεις εκδηλώνεται η "κοινή ψωρίαση" που είναι η πιο συνηθισμένη μορφή της νόσου.

Άλλες μορφές της είναι η "σταγονοειδής", όπου οι βλάβες είναι πολύ μικρές 0,5-1,5 cm, η "φλυκταινώδης" με μικρές βλάβες που περιέχουν πύον, η "ανάστροφη" στην οποία το εξάνθημα είναι στις πτυχές (μασχάλες, μηρογεννητικές, μεσογλουτιαία κ.α.) κι έχει μόνον ερυθρότητα χωρίς λέπια, η ψωρίαση "παλαμών-πελμάτων" με παχιά λέπια, η "ερυθροδερμική" όπου όλο το σώμα είναι προσβεβλημένο και υπάρχει συχνά ρίγος και πυρετός και η "ψωριασική ονυχία" με αλλοιώσεις στα νύχια χεριών και ποδιών.

Ιδιαίτερη και πολύ σημαντική για τη γενική υγεία των πασχόντων είναι η "ψωριασική αρθρίτιδα".

Πώς εξελίσσεται η ψωρίαση;

Δυστυχώς δεν είναι δυνατή η πρόβλεψη της πορείας της νόσου. Πρακτικά, σε κάθε ασθενή έχει τη δική της πορεία.

Συνήθως έχει περιόδους εξάρσεων και υφέσεων, δηλαδή άλλοτε "φουντώνει" και άλλοτε "ηρεμεί", αλλά οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτές τις μεταβολές δεν είναι οι ίδιοι σε όλους.

Γενικά, όσο πιο νωρίς ηλικιακά εμφανιστεί και όσο πιο επιβαρυμένο είναι το οικογενειακό ιστορικό, τόσο πιο σοβαρή είναι η πρόγνωση.

Ποιες εργαστηριακές εξετάσεις επιβεβαιώνουν την ψωρίαση;

Η διάγνωση της ψωρίασης στο δέρμα είναι συνήθως αρκετά εύκολη με τη λεπτομερή κλινική εξέταση και το ιστορικό. Η ιστολογική εξέταση είναι απαραίτητη σε λίγες περιπτώσεις και είναι ουσιαστικά η μόνη εργαστηριακή βοήθεια που έχουμε.

Ειδικές αιματολογικές εξετάσεις και ακτινογραφίες απαιτούνται μόνο για τη διάγνωση της ψωριασικής αρθρίτιδας.

Η ψωρίαση αφορά μόνο το δέρμα και τις αρθρώσεις;

Η μελέτη των ψωριασικών ασθενών τα τελευταία 20-25 χρόνια κατέδειξε ότι η ψωρίαση συνδέεται με σοβαρά νοσήματα, όπως το μεταβολικό σύνδρομο, τα καρδιαγγειακά επεισόδια, άλλα αυτοάνοσα όπως η νόσος του Crohn και η κατάθλιψη.

Ειδικά στον ψυχολογικό τομέα, η επιβάρυνση είναι εξαιρετικά μεγάλη. Οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αναφέρουν σημαντική επιδείνωση στην ποιότητα της ζωής τους. Συνέπεια αυτών είναι ο αλκοολισμός και το υπερβολικό κάπνισμα που επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την υγεία τους.

Πώς αντιμετωπίζεται σήμερα η ψωρίαση;

Δύο είναι τα πιο βασικά στοιχεία που θα βοηθήσουν σημαντικά τους ψωριασικούς ασθενείς: α) η κατανόηση του προβλήματός τους από τους θεράποντες ιατρούς και β) η εξατομίκευση της αγωγής που είναι απαραίτητη για την κάθε περίπτωση.
Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας πολλά και αποτελεσματικά φάρμακα.

Στις ήπιες περιπτώσεις, η τοπική θεραπεία με σκευάσματα που περιέχουν κορτιζόνη, βιταμίνη D3, ανοσοτροποποιητικούς παράγοντες, απολεπιστικές ουσίες, μαλακτικά, αλλά και η φωτοθεραπεία, δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα.

Η συστηματική αγωγή είναι απαραίτητη όπου η έκταση του εξανθήματος είναι μεγάλη, οι υποτροπές συχνές και όταν υπάρχει αρθρίτιδα.

Κλασικά φάρμακα όπως η Μεθοτρεξάτη, η Κυκλοσπορίνη Α, τα Ρετινοειδή και η εφαρμογή της Φωτοχημειοθεραπείας (PUVA), έχουν ακόμη σημαντική θέση στην αντιμετώπιση της νόσου.
Τα τελευταία 15-20 χρόνια έγινε μια πραγματική επανάσταση στη θεραπεία της ψωρίασης με την εισαγωγή των λεγόμενων "βιολογικών φαρμάκων", τα οποία είναι προϊόντα υψηλής βιοτεχνολογίας που αναπτύχθηκαν λόγω της διαλεύκανσης όλο και περισσότερων λεπτομερειών στην παθοφυσιολογία του νοσήματος.

Αυτό απαιτεί από τον θεράποντα ιατρό γνώση, εξειδίκευση, αλλά φυσικά και αγάπη και διάθεση χρόνου, ώστε να οικοδομηθεί η απαραίτητη σχέση εμπιστοσύνης με τον ασθενή, η οποία είναι τελείως αναγκαία σε κάθε περίπτωση, πολύ περισσότερο όμως στα χρόνια νοσήματα.

ΨΩΡΙΑΣΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα;

Η ψωριασική αρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από φλεγμονή τόσο στις αρθρώσεις όσο και στο δέρμα. Προκαλείται πόνος και οίδημα στις αρθρώσεις και τους περιβάλλοντες ιστούς, όπως δέρμα, τένοντες, συνδέσμους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πρώτα συμπτώματα περιλαμβάνουν πρήξιμο, αίσθημα θερμότητας, ευαισθησία, πόνο και δυσκαμψία των αρθρώσεων.

Μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε άρθρωση του σώματος, αλλά συνήθως προσβάλλονται οι αρθρώσεις των γονάτων, ισχίων, αγκώνων, αλλά και των ποδιών, χεριών, των καρπών, και της σπονδυλικής στήλης.

Μέχρι και το 30% όσων πάσχουν από ψωρίαση του δέρματος, μπορεί να αναπτύξει ψωριασική αρθρίτιδα, μια δυνητικά καταστροφική αρθρίτιδα.

Ποιους προσβάλλει η ψωριασική αρθρίτιδα;

Εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας 30-55 ετών, με μικρές διαφορές στη συχνότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η ψωρίαση συνήθως προηγείται της ψωριασικής αρθρίτιδας, αλλά περίπου στο 20% των ασθενών η εμφάνιση είναι ταυτόχρονη, ενώ περίπου στο 15% των ασθενών η ψωριασική αρθρίτιδα προηγείται της ψωρίασης.

Η προσβολή μπορεί να αφορά μια μόνο άρθρωση ή περισσότερες. Αν η πάθηση δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά, μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή των αρθρώσεων, με αποτέλεσμα τη μειωμένη σωματική λειτουργικότητα με την πάροδο του χρόνου.

Τι προκαλεί την ψωριασική αρθρίτιδα; 

Η αιτιολογία της νόσου δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, είναι γνωστοί οι παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους αναπτύσσεται η νόσος. Τα ευρήματα πολλών ερευνών έχουν δείξει ότι παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου πολλοί παράγοντες, όπως:

• Γενετική προδιάθεση. Για παράδειγμα, η συχνότητα της νόσου είναι 50 φορές μεγαλύτερη σε συγγενείς πρώτου βαθμού ασθενών με ψωριασική αρθρίτιδα από ότι στον γενικό πληθυσμό.

• Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως μικροβιακοί παράγοντες και επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί στις ενθέσεις, δηλαδή στις προσφύσεις τενόντων, συνδέσμων και αρθρικού θυλάκου, με άλλα λόγια της κάψας που περιβάλλει τις αρθρώσεις, πάνω στα οστά.

• Ανοσιακοί παράγοντες. Η ψωριασική νόσος, εκτός από τις αρθρώσεις και το δέρμα, μπορεί να προσβάλει και άλλα όργανα του σώματος. 

Η πιο συχνή εξωαρθρική εκδήλωση είναι η προσβολή των οφθαλμών, όπως ραγοειδίτιδα ή ιριδικυκλίτιδα, η οποία εκδηλώνεται με αιφνίδιο πόνο, ερυθρότητα και θάμπωμα της όρασης.

Πώς γίνεται η διάγνωση; 

Η διάγνωση γίνεται από τον ρευματολόγο και βασίζεται στο ιστορικό, την κλινική εξέταση (συμπτώματα αρθρίτιδας) και τον εργαστηριακό έλεγχο (ακτινογραφίες-εξετάσεις αίματος).

Ποια είναι η θεραπεία της ψωριασικής αρθρίτιδας;

Η θεραπεία της ψωριασικής αρθρίτιδας έχει ως στόχο τον έλεγχο της φλεγμονής και την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου, ώστε να διατηρείται η καλή σωματική λειτουργικότητα και να βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των ασθενών.

Σήμερα, για την αντιμετώπιση της ψωριασικής αρθρίτιδας χρησιμοποιούνται φάρμακα που ονομάζονται τροποποιητικά της νόσου και οι βιολογικοί παράγοντες.