Η διφθερίτιδα, η οποία πριν την γενίκευση των εμβολιασμών πρόσβαλε κυρίως παιδιά,   περιεγράφηκε για πρώτη φορά με λεπτομέρεια από τον Έλληνα ιατρό Ιπποκράτη. Η νόσος προκαλείται από το gram θετικό βακτηρίδιο Corynebacterium diphtheria το οποίο μεταδίδεται μέσω σταγονιδίων του αναπνευστικού συστήματος, ρινοφαρυγγικών εκκρίσεων και σπάνια μολυσμένων αντικειμένων.

Ο εμβολιασμός κατά της διφθερίτιδας μείωσε δραματικά τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα της διφθερίτιδας, ωστόσο η διφθερίτιδα εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας σε χώρες με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη.

Σήμερα η διφθερίτιδα ενδημεί σε πολλές χώρες της Ασίας, του Νοτίου Ειρηνικού, της Μέσης Ανατολής, της Αϊτής και της Δομινικανής Δημοκρατίας. Από το 2016, σημαντικές εστίες αναπνευστικής διφθερίτιδας έχουν καταγραφεί στην Ινδονησία, το Μπανγκλαντές, τη Μιανμάρ, το Βιετνάμ, τη Βενεζουέλα, την Αϊτή, τη Νότια Αφρική και την Υεμένη. Η δερματική διφθερίτιδα είναι κοινή στις τροπικές χώρες. Στην Ευρώπη τα περισσότερα κρούσματα καταγράφονται στην Ανατολική Ευρώπη. Σε χώρες που είναι ενδημικές για τη διφθερίτιδα, η ασθένεια εμφανίζεται κυρίως σποραδικά ή σε μικρές εστίες.

 Η διφθερίτιδα μπορεί να προσβάλλει ανθρώπους όλων των ηλικιακών ομάδων.

Στην κλασσική της μορφή η διφθερίτιδα προκαλεί αναπνευστική νόσο που μοιάζει με λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος. Το πρόβλημα με τη μετάδοση της διφθερίτιδας είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις ιδιαίτερα μη εμβολιασμένων ατόμων υπάρχουν φορείς του βακτηριδίου χωρίς συμπτώματα που μεταδίδουν ωστόσο το βακτήριο σε ευαίσθητα άτομα μετά από επανειλημμένη στενή επαφή. Στην σπανιότερη περίπτωση της δερματικής μορφής της διφθερίτιδας η μετάδοση γίνεται μέσω εκκρίσεων από τις περιοχές του δέρματος που έχουν υποστεί βλάβη.

Η έναρξη των συμπτωμάτων της τυπικής αναπνευστικής διφθερίτιδας ακολουθεί τυπικά μια περίοδο επώασης 2-5 ημερών (εύρος, 1-10 ημέρες). Τα συμπτώματα αρχικά  μοιάζουν με μια τυπική ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (URI). Προοδευτικά ωστόσο σχηματίζεται  σε οποιοδήποτε τμήμα της αναπνευστικής οδού παχύ στρώμα από φλεγμονώδη στοιχεία νεκρά κύτταρα λευκά αιμοσφαίρια και παθογόνους μικροοργανισμούς που αποκαλείται διφθεριτιδική ψευδομεμβράνη. Η ψευδομεμβράνη αυτή μπορεί να παρακωλύσει την ελεύθερη δίοδο του οξυγόνου και να προκαλέσει ασφυξία ή επικίνδυνη απόφραξη αεραγωγών ή δύσπνοια. To κορυνοβακτηρίδιο εκκρίνει ισχυρή τοξίνη που προσβάλλει κυρίως νευρικό σύστημα καρδιά και νεφρικό ιστό.  Οι εκδηλώσεις που προκαλούνται από την τοξίνη περιλαμβάνουν κυρίως το νευρικό σύστημα, την καρδιά, τα νεφρά. Η μυοκαρδίτιδα και η πολυνευροπάθεια είναι οι εξέχουσες τοξικές εκδηλώσεις. Οι καρδιακές επιδράσεις περιλαμβάνουν δυσρυθμίες, διαταραχές αγωγής και διαταραγμένη καρδιομυοπάθεια. Η πολυνευροπάθεια εκδηλώνεται με ποικίλες παραλύσεις και διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Οι περισσότερες σοβαρές περιπτώσεις διφθερίτιδας εμφανίζονται σε μη εμβολιασμένους ή ανεπαρκώς εμβολιασμένους ανθρώπους.

Σπανιότερα η διφθερίτιδα εμφανίζεται ως δερματική μορφή. Το βακτηρίδιο στην δερματική μορφή εγκαθίσταται συχνά σε μια θέση προηγούμενου τραύματος ή σε περιοχές που έχουν προσβληθεί από άλλη υποκείμενη δερματολογική νόσο.

Η διφθερίτιδα είναι θανατηφόρα σε 5 - 10% των περιπτώσεων. Τα άτομα που είναι πιο ευάλωτα σε λοίμωξη είναι εκείνα που πάσχουν από καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος λόγω χρόνιου νοσήματος, τα άτομα που δεν έχουν λάβει τις πλήρεις δόσεις του εμβολίου κατά την παιδική ηλικία και δεν έχουν λάβει αναμνηστικούς εμβολιασμούς κατά την ενήλικη ζωή , τα άτομα που έχουν έλθει σε επαφή με πάσχοντες, οι άνθρωποι που έχουν υψηλή πιθανότητα στενού συγχρωτισμού με φορείς της νόσου χωρίς συμπτώματα και κακές συνθήκες υγιεινής ( π.χ. διαβιούντες σε ιδρύματα), τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι.

Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιτοξίνης διφθερίτιδας για την εξουδετέρωση των αποτελεσμάτων της τοξίνης, καθώς και αντιβιοτικών για τη θανάτωση των βακτηριδίων. Το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης είναι ο εμβολιασμός.

Οι άνθρωποι που έχουν έλθει σε στενή επαφή με πάσχοντες πρέπει να ευρίσκονται υπό παρακολούθηση και να λάβουν προφυλακτική αγωγή. Το εμβόλιο της διφθερίτιδας γίνεται σε κατά την παιδική ηλικία σε δόσεις  και κατόπιν γίνονται αναμνηστικές δόσεις ανά δεκαετία.

Δείτε τον παγκόσμιο χάρτη της διφθερίτιδας στο:

https://www.who.int/immunization/monitoring_

surveillance/burden/diphtheria/en/